Aktualności

6 stycznia obchodzimy święto Trzech Króli. Jakie zwyczaje wiążą się z tym świętem? Czy 6 stycznia trzeba iść do kościoła? Wyjaśniamy, czym jest uroczystość Objawienia Pańskiego i jak powinno się ją obchodzić.

Trzech Króli, a właściwie święto Objawienia Pańskiego lub Epifania, to chrześcijańska uroczystość obchodzona na cześć objawienia się Boga człowiekowi, obecności Boga w historii człowieka, a także uzdolnienie człowieka do rozumowego poznania Boga.

Trzech Króli to jedno z pierwszych świąt, które ustanowił Kościół. W początkach chrześcijaństwa na wschodzie w ten dzień obchodzono nie tylko wspomnienie pokłonu Mędrców, Chrztu Pańskiego i przemiany wody w wino w Kanie Galilejskiej, ale także Boże Narodzenie.

W tym dniu tak świętym trzy cuda wysławiamy: dziś gwiazda przywiodła mędrców do żłóbka; dziś podczas godów woda stała się winem; dziś Chrystus dla naszego zbawienia przyjął od Jana chrzest w Jordanie.

W Kościele łacińskim święto zaczęło być obchodzone pod koniec IV w. jako święto niezależne od Bożego Narodzenia. Następnie oddzielono od niego także święto Chrztu Pańskiego, które od tamtej pory przypada na niedzielę po 6 stycznia. Wspomnienie cudu w Kanie Galilejskiej wyznaczono z kolei na drugą niedzielę zwykłą w roku.

Objawienie Pańskie według chrześcijan ma być pokłonem złożonym Bogu Wcielonemu przez część świata pogan, ludzi z różnych warstw społecznych i narodów. Stąd późniejsze przedstawienie Mędrców (do dziś obecne w kulturze) jako trzech osób, z których jedna jest czarnoskóra, druga młoda, a trzecia stara.

Trzech Króli w kościele rzymskokatolickim jest świętem nakazanym. Oznacza to, że w tym dniu katolicy mają obowiązek wziąć udział w mszy świętej.

Trzech Króli – zwyczaje, obchody, oznaczenie drzwi. Co oznacza C†M†B?

Dawniej w dniu święta Trzech Króli święcono złoto, którym później dotykano szyi, a także kadzidło (żywicę z jałowca), służące do okadzania gospodarstwa. Zwyczaje te miały uchronić dom i jego mieszkańców przed chorobami i nieszczęściami.

Obecnie 6 stycznia zwyczajowo na drzwiach katolickich domów piszemy kredą C†M†B lub K†M†B z datą bieżącego roku. Obie formy są poprawne. Zwyczaj upowszechnił się w XVIII w. Litery te są skrótem od łacińskiego życzenia Christus Mansionem Benedicat (Niech Chrystus błogosławi temu domowi), a według św. Augustyna Christus Multorum Benefactor (Chrystus dobroczyńcą wielu). Wielu uważa, że jest to skrót imion trzech Mędrców – Kacper, Melchior i Baltazar – przekazanych przez średniowieczną legendę. Znana jest także interpretacja skrótu jakie pierwszych liter łacińskich nazw wydarzeń świętowanych w Epifanię: Cogitum – Matrimonium – Baptisma (Poznanie – Wesele – Chrzest).

Do tradycji święta Objawienia Pańskiego należy też przejście Orszaku Trzech Króli organizowane w wielu miastach Polski. Są to uliczne jasełka połączone ze wspólnym kolędowaniem. Orszaki organizowane są oddolnie przez mieszkańców przy wsparciu lokalnych biskupów i władz. W ubiegłych latach odbywały się m.in. w Warszawie, Łodzi, Poznaniu, Krakowie, Gdańsku, Bydgoszczy, Toruniu, Szczecinie, Wrocławiu, Bielsku-Białej.

W tradycji prawosławnej święto Trzech Króli należy do 12 głównych świąt roku liturgicznego. Święto to łączy w sobie objawienie się Boga człowiekowi, Teofanię i pierwsze objawienie się Trójcy Świętej podczas Chrztu Pańskiego. Obchodzone jest 19 stycznia.

Luteranie, podobnie jak katolicy, obchodzą święto Trzech Króli 6 stycznia pod nazwą Epifanii.

6 stycznia wyznacza też początek karnawału, który trwa aż do wtorku przed środą popielcową.

6 stycznia był dniem wolnym w czasach powojennych, aż do 1960 r., kiedy przepis ten został zniesiony ustawą Sejmu PRL. Prace nad przywróceniem dnia wolnego rozpoczęto na nowo w 2010 r., przy okazji nowelizacji Kodeksu Pracy. Od 2011 r. święto Trzech Króli znów jest dniem ustawowo wolnym od pracy.